Europese Commissie stelt nieuwe AI-regels voor in bibliotheken
Brussel, vrijdag, 13 juni 2025.
De Europese Commissie heeft nieuwe regels voorgesteld voor het gebruik van AI in bibliotheken, met een focus op het etiketteren van door AI gegenereerde inhoud zoals deepfakes. Deze verordening, het eerste rechtskader voor AI in Europa, vormt een cruciale stap om de integriteit van informatie in bibliotheken te waarborgen en gebruikers te beschermen tegen misleidende content.
Nieuwe regels voor AI in bibliotheken
De Europese Commissie heeft nieuwe regels voorgesteld voor het gebruik van AI in bibliotheken, met een focus op het etiketteren van door AI gegenereerde inhoud zoals deepfakes. Deze verordening, het eerste rechtskader voor AI in Europa, vormt een cruciale stap om de integriteit van informatie in bibliotheken te waarborgen en gebruikers te beschermen tegen misleidende content [1]. De regels zijn bedoeld om de integriteit van informatie in bibliotheken te waarborgen en gebruikers te beschermen tegen misleidende content, wat van essentieel belang is in een tijd waarin AI steeds meer toepassingen vindt [1].
Toepassingen van AI in bibliotheken
AI biedt tal van toepassingen in moderne bibliotheken die de dienstverlening aanzienlijk kunnen verbeteren. Een van de meest opvallende toepassingen is het AI-gedreven zoeksysteem, dat gebruikers helpt om snel en efficiënt de informatie te vinden die ze nodig hebben [3]. Daarnaast bieden persoonlijke aanbevelingen door AI een gespecialiseerde ervaring, waarbij gebruikers op basis van hun voorkeuren en vorige zoekopdrachten relevante boeken en artikelen krijgen voorgesteld [3]. Automatische catalogisering met AI maakt het proces van het bijhouden en organiseren van enorme collecties boeken en documenten veel efficiënter [3]. Tot slot kunnen digitale assistenten, zoals chatbots, gebruikers helpen bij het beantwoorden van eenvoudige vragen en het navigeren door de bibliotheekdiensten [3].
Verbeterde dienstverlening en uitdagingen
De integratie van AI in bibliotheken biedt significante voordelen, zoals verbeterde dienstverlening en toegankelijkheid. AI-gedreven zoeksystemen kunnen de tijd die nodig is om artikelen te beoordelen, aanzienlijk verminderen, waardoor onderzoekers en studenten sneller toegang krijgen tot de benodigde informatie [3]. Echter, met deze voordelen komen ook uitdagingen, vooral op het gebied van privacy en toegankelijkheid. Bibliotheken moeten ervoor zorgen dat de persoonlijke gegevens van gebruikers beschermd blijven en dat de AI-systemen toegankelijk zijn voor iedereen, inclusief mensen met beperkingen [4]. Bovendien verandert de rol van bibliotheekmedewerkers, die nu niet alleen informatiebeheerders zijn, maar ook technologieadviseurs en trainers in AI-vaardigheden moeten worden [3].
Praktijkvoorbeelden van innovatieve bibliotheken
Verschillende bibliotheken hebben al innovatieve stappen genomen om AI in hun diensten te integreren. Harvard University, bijvoorbeeld, heeft bijna een miljoen boeken uit de 15e eeuw en in 254 talen vrijgegeven aan AI-onderzoekers, wat een enorme stap is in het trainen van AI-systemen op een divers en omvangrijk dataset [2]. Boston’s public library heeft ook grote hoeveelheden oude kranten en overheidsdocumenten vrijgegeven, wat essentieel is voor historisch onderzoek en AI-training [2]. Deze initiatieven tonen aan hoe bibliotheken actief bijdragen aan de ontwikkeling en verbetering van AI-technologieën.
Expertvisies op de toekomst van AI in bibliotheekdiensten
Experts zien een toekomst waarin AI een integraal onderdeel van bibliotheekdiensten wordt. Leo Lo, decaan en hoogleraar aan de College of University Libraries and Learning Sciences van de University of New Mexico, benadrukt het belang van het ontwikkelen van AI-vaardigheden bij faculteitsleden en bibliothecarissen [2]. Hij ziet AI als een middel om informatiegeletterdheid te bevorderen en de democratisering van kennis te versnellen. EBSCO, een belangrijke leverancier van informatiebronnen, heeft al verschillende AI-gestuurde functies getest en ontwikkeld om het onderzoeksproces te verbeteren en de tijd die nodig is om artikelen te beoordelen, te verminderen [3]. De resultaten van deze tests zijn veelbelovend en suggereren dat AI een cruciale rol zal spelen in de toekomstige dienstverlening van bibliotheken.
Impact op informatiegeletterdheid en de democratisering van kennis
De integratie van AI in bibliotheken heeft een significant effect op informatiegeletterdheid en de democratisering van kennis. Door AI-gedreven zoeksystemen en persoonlijke aanbevelingen kunnen gebruikers gemakkelijker en efficiënter toegang krijgen tot een breed scala aan informatiebronnen. Dit helpt bij het verbeteren van de informatievaardigheden van gebruikers en draagt bij aan een betere begrip van complexe onderwerpen [3]. Bovendien zorgt de beschikbaarheid van grote datasets, zoals die vrijgegeven door Harvard en Boston’s public library, voor een meer evenwichtige en democratische verspreiding van kennis, waarbij iedereen toegang heeft tot waardevolle informatie [2].