Wie is verantwoordelijk als een AI een nepnieuwsbericht schrijft? Vietnam zet nieuwe grenzen
Can Tho, donderdag, 4 december 2025.
In Can Tho wordt een opmerkelijk voorstel gedaan: journalisten en mediaorganisaties zullen wettelijk verantwoordelijk worden voor het gebruik van kunstmatige intelligentie in nieuwsproductie. Dit komt op een moment dat AI steeds vaker wordt ingezet om berichten te genereren of data te analyseren. De meest intrigerende vaststelling? Het voorstel is bedoeld om te voorkomen dat AI misbruikt wordt om valse, schadelijke of lasterlijke content te verspreiden – en zelfs de nationale veiligheid in gevaar te brengen. Het is een zeldzaam voorbeeld van een regering die niet alleen toeziet op technologie, maar ook concrete verantwoordelijkheden oplegt aan mensen die er mee werken. Wat betekent dit voor de toekomst van journalistiek – en hoe zorgt een stad in Vietnam ervoor dat de mens blijft beslissen wat waar is?
Een nieuwe wetgeving, een oude zorg: AI en de grens van verantwoordelijkheid
Op donderdag, 4 december 2025, stond een opmerkelijk voorstel op de agenda van de Nationale Assemblee van de stad Can Tho in Vietnam: de wettelijke verplichting van persagentschappen, journalisten en gerelateerde actoren bij het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in journalistieke activiteiten [1]. Afgevaardigde Ai Vang, vertegenwoordiger van Can Tho, stelde voor dat het wetsontwerp over de pers zou worden aangevuld met bindende verantwoordelijkheden voor AI-gebruikers [1]. Deze stappen komen op een moment dat AI steeds vaker wordt ingezet voor het genereren van berichten, het analyseren van grote gegevensstromen en het automatiseren van redactieprocessen [1]. De kern van het voorstel is een poging om de verantwoordelijkheid van mensen te versterken, in plaats van de technologie zelf, als een veiligheidskader te gebruiken tegen misbruik en schade aan het publieke vertrouwen [1]. De voorstellen zijn bedoeld om zowel de toegankelijkheid van informatie te waarborgen als de waarde van journalistiek te beschermen in een snel veranderende digitale omgeving [1].
Van automatisering naar etiek: de rol van AI in de nieuwsproductie in Vietnam
In Vietnam is de integratie van AI in de journalistiek niet langer een toekomstvisie, maar een actuele realiteit. Het persbureau VietnamPlus presenteerde tijdens de Conferentie van de Organisatie van Aziatisch-Pacifische Nieuwsagentschappen (OANA) op 3 december 2025 een paper getiteld ‘AI en journalistiek: wanneer machines mensen helpen hun vertelkracht te vergroten’ [2]. Journalist Vo Hoang Long, adjunct-hoofd van de redactieafdeling van VietnamPlus, benadrukte de geest van innovatie en creativiteit die heeft bijgedragen aan de snelle integratie en toepassing van bruikbare AI-hulpmiddelen binnen de redactiewerkzaamheden [2]. Dit toont aan dat in sommige mediaorganisaties AI niet wordt gezien als een vervanging van de journalist, maar als een krachtig hulpmiddel dat de efficiëntie en diepgang van verhalen kan vergroten [2]. Toch blijft de ethiek centraal: het voorstel van Can Tho streeft ernaar om een wettelijke corridor te creëren die zorgt voor transparantie, verantwoording en professionele normen bij het gebruik van AI [1].
De technologie achter de schermen: AI in het toezicht op milieubescherming
Een concrete toepassing van AI in Vietnam is de aanpak van luchtvervuiling in Hanoi. De stad heeft dringende maatregelen genomen om de luchtvervuiling te verminderen, met name door de geavanceerde toepassing van technologieën zoals satellietverwijzing, drones en AI-geïntegreerde verkeerscamera’s [3][4]. Deze systemen worden gebruikt om het illegaal verbranden van afval, stro en landbouwafval te monitoren, detecteren en streng aan te pakken [3][4]. Het gebruik van AI in dit kader betekent dat grote hoeveelheden gegevens uit camera’s en sensors in real-time worden geanalyseerd om patroonherkenning te doen en misstanden op te sporen [3][4]. Deze technologie draagt bij aan een snellere en nauwkeurigere respons op milieubranden, wat essentieel is in een snel groeiende stad als Hanoi [3][4].
De risico’s van misbruik: wat als AI valse informatie verspreidt?
Afgevaardigde Ai Vang waarschuwde tijdens de 10e zitting van de 15e Nationale Vergadering op 2 december 2025 voor het risico dat AI misbruikt wordt om ‘valse, verdraaide, lasterlijke of frauduleuze content’ te creëren of de nationale veiligheid te schenden [1]. Dit risico is niet hypothetisch: in de huidige digitale omgeving kunnen AI-generatoren snel en schaalbaar nepnieuwsberichten, beweeglijke beelden en manipulatieve audio-opnamen produceren, die moeilijk te onderscheiden zijn van echte informatie [1]. Het voorstel van Can Tho is daarom gericht op het opnemen van controlemechanismen voor door AI gegenereerde content, om professionaliteit, ethiek en veiligheid bij persactiviteiten te waarborgen [1]. Het is een poging om de menselijke dimensie in de verantwoordelijkheid te behouden, zelfs wanneer technologie de productie versnelt [1].
Gemeentelijke radio en de digitale kloof: een achterstand die AI niet kan dichten
Hoewel AI op hoog niveau wordt ingezet, blijven bepaalde gemeentelijke media in Vietnam achter. Op gemeentelijk niveau worden radio-uitzendingen momenteel uitgevoerd door parttime personeel met onvoldoende expertise, verouderde apparatuur, beperkte financiering voor onderhoud en geen overgang naar moderne informatietechnologie [1]. Deze beperkingen leiden tot een eenrichtingsverkeer van informatie, waarbij programma’s voornamelijk worden heruitgezonden van hogere niveaus zonder veel zelfgeproduceerde lokale inhoud [1]. De royalties en vergoedingen voor radiomedewerkers zijn laag, wat de motivatie en professionaliteit beïnvloedt [1]. Het Ministerie van Wetenschap en Technologie noemt de resterende signaaldips een van de negen problemen die communiceeractiviteiten in gemeenten beïnvloeden, met name in afgelegen, grens- en eilandgebieden [1]. Deze technologische achterstand dreigt de doelstellingen van het AI-voorstel in Can Tho te ondermijnen, aangezien het geen oplossing biedt voor de fundamentele infrastructuurproblemen [1].
Het internationaal perspectief: samenwerking, veiligheid en ethiek in de media
De discussie over AI in de journalistiek is niet beperkt tot Vietnam. Tijdens de OANA-conferentie op 3 december 2025 in Hainan, China, werd het thema ‘Media in de moderne wereld: Technologie en de veiligheid van journalisten’ behandeld [2]. Afgevaardigden uit 12 persbureaus, waaronder VietnamPlus, deelden ervaringen over de snelle integratie van AI in redactiewerkzaamheden [2]. Een gezamenlijke verklaring werd aangenomen over de veiligheid van journalisten die werken in conflict- en rampgebieden, waar AI-technologie ook wordt gebruikt voor het opsporen van risico’s en het verspreiden van waarschuwingen [2]. De conferentie keurde de uitbreiding van het Uitvoerend Comité goed met de toevoeging van het persbureau MONTSAME (Mongolië) als 13e lid, wat duidt op een groeiende internationale samenwerking op het gebied van media-ethiek en technologie [2].