Hoe AI nu ook de verzekeraars in de war probeert te steken
Amsterdam, zaterdag, 22 november 2025.
In 2024 werden ruim 9.000 gevallen van verzekeringsfraude vastgesteld — meer dan ooit en vooral dankzij de opkomst van kunstmatige intelligentie. De meest opvallende ontwikkeling? Criminelen gebruiken AI om overtuigende nepfacturen en gemanipuleerde schadefoto’s te maken, soms zelfs met spraakberichten die klinken als echte directeuren. Wat onthulde het Verbond van Verzekeraars? De technologie die fraude mogelijk maakt, wordt ook ingezet om diezelfde fraude te ontmaskeren. De strijd is niet alleen technologisch, maar ook een wedstrijd in snelheid en samenwerking. En het gevolg voor je eigen premie? Dat is groter dan je denkt.
De opmars van AI in de verzekeringsfraude: van nepfacturen tot deepfake-spraak
In 2024 zijn ruim 9.000 gevallen van verzekeringsfraude vastgesteld, een stijging van meer dan duizend zaken ten opzichte van 2023 [1][2][3]. De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) wordt hierbij genoemd als een cruciale factor achter deze toename [1][4][5]. Criminelen gebruiken AI om overtuigende nepfacturen te genereren, zoals een factuur voor een dure Cartier zonnebril die via AI is gemaakt [2]. Ook schadefoto’s van auto’s worden gemanipuleerd of volledig AI-gegenereerd, waardoor schadepretenties overtuigender lijken [2]. Bovendien zijn er gevallen waarbij AI-gegenereerde spraakberichten zijn gebruikt om medewerkers van verzekeraars te misleiden, waarbij het bericht op overtuigende wijze de indruk wekte dat het afkomstig was van een directielid [2]. De verzekeraars vermoeden dat deze vormen van fraude zich verspreiden door de toegankelijkheid van geavanceerde AI-tools, die het mogelijk maken om professioneel ogende documenten en audio op korte tijd te produceren [5]. Het Verbond van Verzekeraars heeft geen uitgebreidere details over de specifieke technieken of hoeveel gevallen per type zijn, omdat zij ‘potentiële criminellen niet wijzer willen maken’ [2].
De tegenmaatregelen: hoe verzekeraars AI gebruiken om fraude op te sporen
Terwijl criminelen AI gebruiken om fraude te committeren, maken verzekeraars zelf ook steeds meer gebruik van AI om diezelfde fraude te detecteren [1][2][5]. Geavanceerde algoritmes worden ingezet om afwijkende patronen te herkennen, zoals een plotselinge storting van veel claimaanvragen binnen een korte tijd, of ongebruikelijk gedrag in digitale aanvraagprocessen [2]. Verzekeraars gebruiken AI ook om deepfakes en manipulaties in afbeeldingen of audio te herkennen [2]. Een belangrijke strategie is het vragen om meerdere foto’s van schade van verschillende hoeken — iets dat nog steeds lastig is voor AI om consistent en overtuigend te genereren [2]. Daarnaast zijn verzekeraars aan de slag met een meer geïntegreerde aanpak: ze delen steeds meer informatie over gevaarlijke patronen en opgespoorde fraudeurs met elkaar, wat de kansen op succesvolle fraude bij meerdere verzekeraars vermindert [1][4][5]. De verzekeraars zetten deze samenwerking in via het Extern Verwijzingsregister (EVR), waarin in 2024 3.567 fraudegevallen zijn geregistreerd [1][3][4][5].
Het gevaar van cybergerelateerde fraude en de rol van samenwerking
Volgens algemeen directeur Richard Weurding van het Verbond van Verzekeraars zijn veel moderne fraudebedreigingen cybergerelateerd en worden ze steeds geraffineerder [1][4][5]. De combinatie van AI en cybercriminaliteit vormt een groeiend risico, waarbij fraudeurs proberen interne gegevens van verzekeraars te stelen via misleidende communicatie, zoals e-mails of telefoontjes die voorkomen als afkomstig van leidinggevenden [2]. Om deze dreigingen te bestrijden, is samenwerking cruciaal. Het Centrum Bestrijding Verzekeringscriminaliteit (CBV) deelde in 2024 258 adviezen over cyberincidenten met de sector, verwerkte 3.138 incidentmeldingen en afhandelde 2.033 vragen van verzekeraars en justitie [1][5]. Het CBV ontving ook 96 anonieme tips van burgers die vermoedens van fraude hadden [1][5]. Deze uitwisseling van kennis helpt verzekeraars om snel te reageren op nieuwe fraudevormen en voorkomen dat criminelen dezelfde trucs bij meerdere verzekeraars kunnen toepassen [1][4][5].
De impact op premies en het vertrouwen in het systeem
De stijging van fraude heeft directe gevolgen voor de premies die consumenten betalen. Door het vaststellen van 9.070 fraudezaken in 2024, is er 95,6 miljoen euro bespaard, wat bijna tien miljoen meer is dan in 2023 [1][2][3][5]. Hoewel dit bedrag een enorme financiële besparing voor de sector betekent, is het een teken van hoe groot de schade van ongeoorloofde claims is geweest [1][5]. Volgens het Verbond is het belangrijk om fraude te bestrijden om te voorkomen dat ‘klanten die te goeder trouw zijn onnodig te veel premie betalen’ [1][4][5]. De verzekeraars nemen strenge maatregelen als fraude wordt aangetoond, zoals het afwijzen van claims, het beëindigen van polissen, het terugvorderen van onderzoekskosten en het doen van aangifte bij de politie [1][2][3][5]. In 2024 werden 3.567 fraudeurs opgenomen in het gezamenlijke waarschuwingssysteem, het EVR, wat hun toegang tot verzekeringen in de toekomst aanzienlijk beperkt [1][3][5].
De nieuwe uitdaging: het menselijke ‘niet-pluis-gevoel’ als eerste verdediging
Ondanks de vooruitgang in technologie benadrukt het Verbond van Verzekeraars dat het menselijke ‘niet-pluis-gevoel’ niet te vervangen is door technische middelen [2]. Medewerkers worden aangemoedigd om in ‘actiestand’ te blijven: ze moeten alert zijn op afwijkende signalen, zoals ongebruikelijke communicatie of ongemakkelijke details in een claim [2]. Het verbond waarschuwt dat iedereen binnen een verzekeraar op elk moment te maken kan krijgen met ‘geraffineerde pogingen van kwaadwillenden via individueel mail-, app- of belverkeer’ [2]. De nieuwe beleidsvisie ‘Weerbaar en Waakzaam’, die in november 2024 is gelanceerd, benadrukt de noodzaak van innovatie en bewustwording binnen de sector, vooral in het licht van de opkomst van AI [5]. De verzekeraars blijven investeren in zowel technologie als menselijke capaciteit om de strijd tegen fraude op een duurzame manier te voeren [1][2][5].