Studenten Journalistiek Fontys Tilburg delen visie op AI en betrouwbaarheid
tilburg, vrijdag, 10 oktober 2025.
Studenten van de opleiding Journalistiek aan Fontys Tilburg delen hun gedachten over de impact van AI op hun vakgebied. Ondanks de uitdagingen van nepnieuws en sociale media blijven ze optimistisch over de toekomst van journalistiek. Liz Heeren en Fiene Lehmann benadrukken de noodzaak om AI als hulpmiddel te gebruiken en de kernfuncties van journalisten te behouden, terwijl ze zich bewust zijn van de groeiende rol van sociale media in nieuwsverspreiding.
Inleiding: waarom één toepassing van AI centraal staat
Een opvallende toepassing van kunstmatige intelligentie (AI) in de hedendaagse journalistiek is de opkomst van ‘virtuele mensen’ of digital humans die ingezet worden als presentatoren, interviewpartners of interactieve bronnen in mediaproducties; deze technologie wordt tijdens Dutch Design Week 2025 expliciet gepresenteerd en onderzocht door Fontys-projecten die digitale mensen en virtuele dubbelgangers tonen en vragen oproepen over vertrouwen en empathie in media [2][6].
De technologie: wat zijn ‘virtuele mensen’?
Virtuele mensen zijn samengestelde systemen van synthetische spraak, deep‑learning‑gestuurde gezichtsanimatie en dialogen aangestuurd door taalmodellen en multimodale AI; Fontys beschrijft op DDW projecten die digitale dubbelgangers en realistische AI‑personen tonen, waarmee impliciet de combinatie van beeld‑, spraak‑ en tekstgeneratie zichtbaar wordt [2][6].
Hoe deze AI in de praktijk wordt toegepast in nieuwsproductie
Praktische toepassingen variëren van geautomatiseerde nieuwslezers en geanimeerde infographics tot interactieve Q&A’s met een virtuele verslaggever; Fontys‑projecten tijdens DDW demonstreren scenario’s waarin digitale mensen functioneren in onderwijs, zorg en media, en tonen daarmee concrete productievormen die nieuwsorganisaties kunnen overnemen of testen [2][6].
Jonge journalisten en het dagelijkse gebruik van AI
Studenten Journalistiek aan Fontys Tilburg geven aan dat zij ChatGPT en vergelijkbare AI‑hulpmiddelen al routinematig gebruiken voor informatiezoektocht en hulp bij opdrachten, en dat dit gedrag impact heeft op waar en hoe zij nieuws consumeren en produceren — een observatie die door meerdere Fontys‑publicaties en interviews met studenten is vastgelegd [1][4][5].
Voordelen voor nieuwsproductie en -consumptie
Voordelen van virtuele mensen en generatieve AI in nieuwswerk zijn onder meer schaalbaarheid (snellere productie van eenvoudige items), toegankelijkheid (24/7 interactieve uitleg via chatinterfaces) en personalisatie (aanpassing van presentatie aan doelgroepvoorkeuren); Fontys‑projecten illustreren vooral de mogelijkheden om complexe thema’s toegankelijker te maken met digitale middelen [2][6].
Potentiële nadelen en risico’s
Risico’s omvatten het versterken van desinformatie door hyperrealistische, misleidende video’s of quotes, verminderd vertrouwen wanneer de herkomst van een verhaal onduidelijk is, en het risico dat lezers AI‑gegenereerde content aannemen als menselijke verslaggeving — zorgen die ook door eerstejaarsstudenten geuit worden wanneer zij aangeven dat sociale media en AI de grootste uitdaging voor het vak vormen en het onderscheid tussen echt en nep moeilijker maken [1][4].
Ethische overwegingen voor redacties
Ethische aandachtspunten zijn onder meer transparantie (duidelijk melden wanneer een AI‑entiteit spreekt of is gebruikt), verantwoordelijkheid (wie draagt aansprakelijkheid bij fouten of misleiding?) en verificatie (extra fact‑checking bij AI‑gegenereerde bronnen); deze thema’s worden expliciet aangesneden in het publieke debat en bij Fontys‑initiatieven die vraagstukken rondom virtuele mensen en vertrouwen onderzoeken [2][6].
Hoe onderwijs en praktijk hierop reageren
Binnen Fontys‑opleidingen wordt AI niet alleen als dreiging maar ook als hulpmiddel behandeld: studenten leren verificatievaardigheden en reflecteren op de rol van sociale media en AI in nieuwsconsumptie — dat praktische journalistieke onderwijs vooroploopt blijkt ook uit recente studentproducties en prijzen, zoals de Fontys Nieuwsprijs die deze week werd uitgereikt aan twee onderzoekende studenten voor kritisch onderzoekswerk (aangehaald als voorbeeld van de blijvende waarde van traditionele onderzoeksvaardigheden) [3][1][5].
Praktische richtlijnen voor redacties en onderwijsinstellingen
Aanbevolen stappen die uit de combinatie van Fontys‑projecten en studentenervaringen voortvloeien zijn: integratie van AI‑vaardigheden in de opleiding (testen en toetsen van tools), verplichte verificatieprocedures bij het gebruik van AI‑bronnen, en duidelijke labelling van AI‑gegenereerde content om publiek vertrouwen te behouden — deze aanbevelingen sluiten aan op de observaties van studenten en de thematiek van Fontys‑exposities die de maatschappelijke implicaties van digitale mensen bespreken [1][2][6].