Nationale Bibliotheekcongres 2025: Toekomstgerichte Discussies en Innovaties
amsterdam, maandag, 23 juni 2025.
Tijdens het Nationale Bibliotheekcongres 2025 in Amsterdam werden belangrijke thema’s als community librarianship, financiële duurzaamheid en internationale solidariteit besproken. Met 150 deelnemers uit 10 landen werd er ingegaan op de rol van bibliotheken in de digitale wereld en hoe ze zich kunnen aanpassen om relevant te blijven. Een nieuw initiatief voor financiële ondersteuning van bibliotheken in ontwikkelingslanden werd gelanceerd, wat de internationale dimensie van de sector benadrukt.
AI in Moderne Bibliotheken: Een Nieuwe Dimensie
Het Nationale Bibliotheekcongres 2025 in Amsterdam heeft de toekomst van bibliotheken belicht, inclusief de integratie van kunstmatige intelligentie (AI). AI speelt een steeds grotere rol in de dienstverlening van bibliotheken, waardoor de ervaring van gebruikers aanzienlijk verbetert. Specifieke toepassingen zoals AI-gedreven zoeksystemen, persoonlijke aanbevelingen, automatische catalogisering en digitale assistenten worden steeds vaker ingezet. Deze technologie helpt bibliotheken om efficiënter te werken en gebruikers een persoonlijker ervaring te bieden [1].
AI-Gedreven Zoeksystemen
Een van de meest opmerkelijke toepassingen van AI in bibliotheken is het AI-gedreven zoeksysteem. Deze systemen maken gebruik van machine learning-algoritmen om zoekresultaten te optimaliseren en relevantere informatie te bieden. Bijvoorbeeld, de bibliotheek van Helmond-Peel werkt samen met verschillende partners om de kwaliteit van dienstverlening te verhogen, waarbij AI een cruciale rol speelt in het verbeteren van de zoekfunctionaliteit [2].
Persoonlijke Aanbevelingen
AI maakt het mogelijk om persoonlijke aanbevelingen te geven op basis van de leesgeschiedenis en voorkeuren van gebruikers. Dit helpt gebruikers om nieuwe boeken en bronnen te ontdekken die aan hun interesses voldoen. Bijvoorbeeld, de KB (Koninklijke Bibliotheek) heeft recentelijk een AI-systeem geïmplementeerd dat gebruikers aanbevelingen geeft op basis van hun vorige zoekacties en leesgeschiedenis [3].
Automatische Catalogisering
Automatische catalogisering is een ander belangrijk gebied waar AI een grote impact heeft. Door gebruik te maken van natural language processing (NLP), kunnen bibliotheken boeken en artikelen snel en nauwkeurig catalogiseren. Dit bespaart veel tijd en resources, wat bibliotheken toelaat om zich te richten op andere belangrijke taken. Het Nationale Bibliotheekcongres 2025 besprak hoe automatische catalogisering de efficiëntie van bibliotheken kan verhogen en de toegankelijkheid van informatie kan verbeteren [1].
Digitale Assistenten
Digitale assistenten, zoals chatbots en stemgeactiveerde interfaces, helpen gebruikers bij het vinden van informatie en het navigeren door de bibliotheek. Deze tools zijn ontworpen om vragen te beantwoorden, reservaties te beheren en gebruikers te begeleiden. Bijvoorbeeld, de bibliotheek van Amsterdam heeft een chatbot geïmplementeerd die 24/7 beschikbaar is om gebruikers te ondersteunen [4].
Uitdagingen en Ethische Overwegingen
Hoewel AI veel voordelen biedt, brengt het ook uitdagingen met zich mee. Privacy is een belangrijk punt van zorg, aangezien AI-syste men vaak gevoelige gebruikersdata verzamelen. Daarnaast moet er aandacht besteed worden aan de toegankelijkheid van deze technologie voor alle gebruikers, inclusief mensen met beperkingen. De veranderende rol van bibliotheekmedewerkers is ook een belangrijk aspect, waarbij medewerkers zich moeten aanpassen aan nieuwe technologische tools en taken [1][3].
Impact op Informatiegeletterdheid en Democratie
De integratie van AI in bibliotheken heeft een positieve impact op informatiegeletterdheid en de democratisering van kennis. Door gebruikers te helpen bij het vinden en begrijpen van informatie, spelen bibliotheken een cruciale rol in het bevorderen van leesplezier en digitale zelfredzaamheid. Experten zoals Sophie Van der Linden benadrukken dat internationale samenwerking essentieel is om de toekomst van bibliotheken te waarborgen en de kennisbarrière te verlagen [3].
Praktijkvoorbeelden en Expertvisies
Verschillende bibliotheken hebben al succesvol AI-technologieën geïmplementeerd. Bijvoorbeeld, de bibliotheek van Helmond-Peel heeft een innovatief project opgestart om samen met scholen en andere partners de kwaliteit van dienstverlening te verhogen. Expert Manon Verrijth benadrukt dat investeren in het team en samenwerking centraal staan in het bereiken van duurzame impact [2].