AI-schrijvers maken hersenen lui, waarschuwen onderzoekers
amsterdam, vrijdag, 20 juni 2025.
Recent onderzoek van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) toont aan dat het gebruik van AI voor het schrijven van teksten negatieve gevolgen kan hebben voor ons kritisch denkvermogen. Studenten die gebruik maken van AI-tekstgeneratie tonen minder hersenactiviteit en hebben moeite om uit hun eigen essay te citeren. Onderzoekers waarschuwen voor het gevaar van echokamers en de ondergraving van kritisch denkvermogen door te veel afhankelijkheid van AI.
Impact van AI op hersenactiviteit
Een recent onderzoek van de NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten) toont aan dat het gebruik van AI voor het schrijven van teksten negatieve gevolgen kan hebben voor ons kritisch denkvermogen [1]. Studenten die gebruik maken van AI-tekstgeneratie tonen minder hersenactiviteit en hebben moeite om uit hun eigen essay te citeren [1][2]. Hersenactiviteit werd gemeten met EEG, en de resultaten laten zien dat studenten die ChatGPT gebruikten de minste hersenconnectiviteit vertoonden, vooral in de alfa- en betagolven die geassocieerd worden met aandacht, planning en integratie van informatie [2].
Ethische overwegingen en echokamers
Onderzoekers waarschuwen voor het gevaar van echokamers en de ondergraving van kritisch denkvermogen door te veel afhankelijkheid van AI [1][2]. Echokamers kunnen de ontwikkeling van kritisch denkvermogen fundamenteel ondergraven, de basis onder hoogwaardig wetenschappelijk debat verzwakken en de analytische vaardigheden van studenten beperken [1]. Pedro De Bruyckere, een Vlaamse onderzoeker, stelt dat het gebruik van AI-tools zoals ChatGPT kan leiden tot een verminderde hersenactiviteit en een verminderde motivatie om zelf te denken en te schrijven [2].
Toepassingen in de journalistiek
In de journalistiek wordt AI steeds vaker ingezet voor verschillende taken, zoals het genereren van nieuwsberichten, ondertiteling en het detecteren van nepnieuws [3][4]. De Belgische omroep VRT onderzoekt bijvoorbeeld welke AI-toepassingen er binnen de mediasector mogelijk zijn, waaronder het herkennen van desinformatie en automatische ondertiteling [3]. Hoewel deze technologieën de efficiëntie en bereikbaarheid van nieuws kunnen vergroten, roepen ze ook ethische vragen op over de authenticiteit en integriteit van het journalistiek product [3].
Voordelen en nadelen
Het gebruik van AI in de journalistiek biedt zowel voordelen als nadelen. Aan de ene kant kan AI de productie van nieuws versnellen en de bereikbaarheid vergroten, vooral bij herhaalde of routineuze taken [3]. Aan de andere kant kan te veel afhankelijkheid van AI leiden tot een verminderde kwaliteit van inhoud en een verminderde hersenactiviteit bij journalisten en schrijvers [1][2]. Onderzoekers benadrukken het belang van een balans tussen het gebruik van AI als hulpmiddel en het behoud van menselijke creativiteit en kritisch denkvermogen [2].
Toekomstperspectief
De toekomst van AI in de journalistiek staat onder discussie. Sommige experts stellen dat de traditionele scriptie of thesis binnen het onderwijs op termijn kan verdwijnen als studenten steeds meer afhankelijk raken van AI-tekstgeneratie [5]. Docent en AI-expert Tom Naberink stelt dat het op dit moment bijna onmogelijk is om op betrouwbare wijze toetsen af te nemen, omdat studenten steeds vaker gebruik maken van AI-tools om hun werk te genereren [5]. Dit roept vragen op over de toekomst van educatieve beoordeling en de waarde van academische graadsoverdrachten [5].