Lesmateriaal over Deepfakes: Leerlingen leren valse video's herkennen
Amsterdam, woensdag, 11 juni 2025.
KlasCement biedt nieuwe lesmateriaal aan om leerlingen te leren herkennen of beelden en video’s gemaakt zijn met behulp van deepfake-technologie. Dit materiaal helpt bij het ontwikkelen van media- en digitaal vaardigheden, die cruciaal zijn in een tijd waarin nepnieuws en valse informatie steeds vaker voorkomen. Leerlingen ontdekken wat deepfakes zijn en hoe ze deze kunnen herkennen, wat hen beter voorbereidt op de digitale wereld.
KlasCement biedt lesmateriaal over deepfakes
KlasCement, een platform voor leermiddelen en lesvoorbereiding, heeft nieuwe lesmateriaal uitgebracht om leerlingen te helpen herkennen of beelden en video’s gemaakt zijn met behulp van deepfake-technologie. Dit materiaal is ontworpen om leerlingen te voorzien van essentiële media- en digitaal vaardigheden, die steeds belangrijker worden in een tijd waarin nepnieuws en valse informatie vaak de kop opsteken. Door te leren wat deepfakes zijn en hoe ze deze kunnen herkennen, worden leerlingen beter voorbereid op de uitdagingen van de digitale wereld [1].
Waarom deepfakes leren herkennen?
Deepfakes, of AI-generatie video’s die realistische beelden creëren van mensen die dingen doen of zeggen die ze in werkelijkheid niet hebben gedaan, vormen een groeiende bedreiging voor de betrouwbaarheid van informatie. Deze technologie wordt steeds geavanceerder en moeilijker te onderscheiden van echte inhoud. Daarom is het cruciaal dat leerlingen leren hoe ze deze vervalsingen kunnen identificeren. Het lesmateriaal van KlasCement richt zich daarom op het ontwikkelen van kritisch denken en mediawijsheid, zodat leerlingen zich bewust zijn van de mogelijke implicaties en risico’s van deepfakes [1][2].
Het lesmateriaal in de praktijk
Het lesmateriaal over deepfakes is zorgvuldig ontworpen om leerlingen stap voor stap te begeleiden in het herkennen en begrijpen van deze technologie. Het bevat praktijkvoorbeelden, achtergrondinformatie, lesdoelen, en bronnen. Leerlingen krijgen de kans om zelf deepfakes te analyseren en te leren welke signalen ze moeten opmerken. Het materiaal is geschikt voor lessen over mediawijsheid en kan worden gebruikt in verschillende onderwijscategorieën, zoals basisonderwijs, voortgezet onderwijs, en volwasseneneducatie [3][4].
Ondersteuning voor docenten
Naast het lesmateriaal voor leerlingen biedt KlasCement ook ondersteuning aan docenten. Het platform biedt handleidingen en instructies om het lesmateriaal effectief te integreren in de lessen. Docenten krijgen toegang tot achtergrondinformatie, praktijkvoorbeelden, en tips voor het aanpakken van onderwerpen zoals deepfakes en mediawijsheid. Dit helpt docenten om hun leerlingen op een structurele en begrijpelijke manier te begeleiden in het ontwikkelen van deze vaardigheden [5][6].
De rol van mediawijsheid in het onderwijs
Mediawijsheid is een belangrijk onderwerp in het onderwijs, met een focus op kritisch denken en digitale vaardigheden. Bijna alle jongeren hebben toegang tot internet en gebruiken sociale media, waardoor ze dagelijks blootgesteld zijn aan grote hoeveelheden informatie. Het vermogen om deze informatie kritisch te beoordelen is daarom essentieel. Scholen worden verplicht om les te geven over mediawijsheid, en het nieuwe curriculum in Nederland maakt digitale geletterdheid tot een vast onderdeel van het onderwijs [7][8].
Tools en workshops voor het herkennen van nepnieuws
Naast het lesmateriaal over deepfakes bieden verschillende instellingen ook tools en workshops aan om de nieuwswijsheid van jongeren te verhogen. De Babbelbox ‘Is’t waar?!’ van Arteveldehogeschool is een laagdrempelige manier om te praten over nieuws en nepnieuws, gericht op ouders en tieners. De EDUbox Nepnieuws, een samenwerking tussen VRT, Mediawijs, imec en Arteveldehogeschool, biedt drie versies: een downloadbare versie voor leerkrachten, een interactieve videoles, en een workshop. Deze tools zijn specifiek ontworpen om leerlingen uit de 2e en 3e graad secundair onderwijs te helpen bij het herkennen en begrijpen van nepnieuws [9].
Confrontatie met deepfakes in de praktijk
Om leerlingen te laten zien hoe deepfakes er in de praktijk uitzien, worden er voorbeelden getoond van bekende deepfakes, zoals de opmerkelijke kerstspeech van Queen Elizabeth, een zingende Tom Cruise, en voormalige trainers die de Rode Duivels aanmoedigen. Deze voorbeelden helpen leerlingen om te begrijpen hoe realistisch deepfakes kunnen zijn en hoe belangrijk het is om kritisch te blijven. Door deze praktijkvoorbeelden te analyseren, krijgen leerlingen een concreet beeld van de uitdagingen die ze kunnen tegenkomen in de digitale wereld [9].