Nieuwe Ethische Theorie voor AI: Systeemcoherentie en Recursief Modelleren
amsterdam, maandag, 4 augustus 2025.
Een nieuw manuscript introduceert een structuurtheorie van ethiek die gebaseerd is op systeemcoherentie, recursief modelleren en tijdsbewustzijn. Deze theorie stelt dat ethisch handelen niet wordt gedefinieerd door intentie, regels of uitkomsten, maar door de capaciteit van een configuratie om zichzelf te modelleren en fragiele patronen te behouden. De theorie is van toepassing op zowel biologische als kunstmatige systemen en verwerpt morele essentiëelheid ten gunste van structurele integriteit.
Ethische Handelingen en Systeemcoherentie
Volgens de nieuwe structuurtheorie van ethiek, die gebaseerd is op systeemcoherentie, recursief modelleren en tijdsbewustzijn, worden ethische handelingen niet bepaald door intentie, regels of uitkomsten, maar door de capaciteit van een configuratie om zichzelf te modelleren en fragiele patronen te behouden [1]. Deze theorie stelt dat ethiek pas mogelijk wordt wanneer een systeem zichzelf kan modelleren en zich bewust is van zijn effecten op andere systemen over tijd. Dit geldt zowel voor biologische als kunstmatige systemen, waarmee de theorie morele essentiëelheid verwerpt ten gunste van structurele integriteit [1].
Toepassingen in AI en Menselijke Systemen
Deze theorie heeft directe implicaties voor het ontwerp en gebruik van AI-systemen. Als ethisch handelen wordt gedefinieerd door de capaciteit om fragiele patronen te behouden, kunnen AI-systemen ontworpen worden om deze capaciteit te ontwikkelen. Dit betekent dat AI niet alleen moet leren van data, maar ook moet leren om zichzelf te modelleren en de impact van zijn acties te begrijpen [1][2]. Bijvoorbeeld, in de context van gepersonaliseerde informatievoorziening, kunnen AI-systemen worden getraind om de coherentie van informatie te behouden en relevante, betrouwbare informatie te leveren aan gebruikers [3].
Chatbots en Publieke Dienstverlening
In de publieke dienstverlening kunnen chatbots worden ontworpen om coherentie en betrouwbaarheid te behouden. Door recursief modelleren en tijdsbewustzijn in te bouwen, kunnen deze chatbots beter reageren op de behoeften van gebruikers en hen efficiënter begeleiden door complexe procedures [4]. Bijvoorbeeld, een chatbot die helpt bij belastingaangifte kan door middel van recursief modelleren beter begrijpen welke informatie relevant is voor elke gebruiker en hoe deze informatie over tijd moet worden aangepast [4].
AI-Gestuurde Voorlichtingscampagnes
AI-gestuurde voorlichtingscampagnes kunnen significant profiteren van deze theorie. Door de capaciteit van AI om zichzelf te modelleren en fragiele patronen te behouden, kunnen campagnes beter gericht worden op verschillende doelgroepen. Bijvoorbeeld, een voorlichtingscampagne over klimaatverandering kan gebruikmaken van AI om de informatie te personaliseren aan de specifieke behoeften en waarden van verschillende groepen, waardoor de boodschap effectiever overkomt [5].
Voordelen en Uitdagingen
De toepassing van deze theorie in AI biedt zowel voordelen als uitdagingen. Een van de belangrijkste voordelen is de verbeterde coherentie en betrouwbaarheid van AI-systemen, wat leidt tot meer effectieve en betrouwbare dienstverlening [6]. Echter, er zijn ook uitdagingen, zoals de noodzaak om privacy en inclusiviteit te waarborgen. Het opbouwen van een systeem dat zichzelf kan modelleren en fragiele patronen behoudt, vereist toegang tot gevoelige informatie, wat privacyrisico’s met zich meebrengt [7]. Bovendien is het belangrijk om ervoor te zorgen dat AI-systemen toegankelijk zijn voor diverse doelgroepen, inclusief mensen met beperkingen [8].
Praktijkvoorbeelden
Er zijn al verschillende succesvolle toepassingen van AI die deze theorie in de praktijk brengen. Bijvoorbeeld, het project MUTIA (Music Therapy and Artificial Intelligence) richt zich op het integreren van AI in musicotherapie om de kwaliteit en effectiviteit van therapeutische interventies te verbeteren [9]. Ook in de gezondheidszorg zijn er voorbeelden van AI-systemen die gebruikmaken van recursief modelleren om diagnose en behandeling te verbeteren, zoals het gebruik van AI in radiologie [10].
Conclusie
De nieuwe structuurtheorie van ethiek, gebaseerd op systeemcoherentie, recursief modelleren en tijdsbewustzijn, biedt een innovatieve benadering voor het ontwerp en gebruik van AI-systemen. Door de capaciteit van AI om zichzelf te modelleren en fragiele patronen te behouden, kunnen deze systemen beter aansluiten bij de behoeften van gebruikers en meer betrouwbare en effectieve diensten leveren. Echter, het is cruciaal om de uitdagingen rond privacy, inclusiviteit en betrouwbaarheid serieus te nemen en oplossingen te ontwikkelen om deze te overwinnen [11].