Hoe een AI-Dehaene de politieke campagne van CD&V veranderde
Brussel, maandag, 8 december 2025.
In een onverwachte wending voor politieke communicatie brengt CD&V voormalig premier Jean-Luc Dehaene terug in het publieke debat – maar dan via kunstmatige intelligentie. Een AI-gegenereerde versie van Dehaene, gebaseerd op 43 uur video en 12 uur audioarchief, zegt in een nieuwe campagnevideo: ‘De toekomst is niet een andere politiek – de toekomst is een andere manier van samenleven’. Het meest opvallende? De techniek heeft de stem en bewegingen van Dehaene zo nauwkeurig gereproduceerd dat zelfs zijn kenmerkende gebaar met de cowboyhoed lijkt echt. De campagne, geïnspireerd op zijn legendarische rit op een mechanische stier in Texas, wordt nu ook gebruikt om een veiling te promoten – waarbij de opbrengst gaat naar De Warmste Week. Maar het stelt ook een cruciale vraag: hoe herkennen we nog wat echt is in een tijd van perfecte digitale imitatie?
Een stem uit het verleden, gegenereerd door AI
Op maandag, 8 december 2025, lanceerde CD&V een campagnevideo die de grenzen van politieke communicatie opnieuw opent. In de video wordt een AI-gegenereerde reproductie van voormalig premier Jean-Luc Dehaene gebruikt om het partijprogramma te promoveren, met de uitspraak: ‘De toekomst is niet een andere politiek – de toekomst is een andere manier van samenleven’ [2]. Deze digitale reproductie is gebaseerd op een combinatie van 43 uur bekende video-opnames, 12 uur audioarchief en geavanceerde generatieve AI-modellen, waaronder Stable Video 3.0 en Whisper-Transcript [2]. De techniek zorgt voor een nauwkeurige imitatie van Dehaenes stem, gezichtsuitdrukking en bewegingen, inclusief het kenmerkende gebaar met de cowboyhoed, dat verwijst naar zijn legendarische rit op een mechanische stier in Texas in 1995 [2][1]. CD&V benadrukt dat het doel niet is om Dehaene te vervangen, maar om zijn stem te herbeelden voor een actuele politieke boodschap [2].
Van legende naar legescore: de veiling van een iconische hoed
De campagnevideo is niet alleen een politiek instrument, maar ook een middel om een veiling te promoten. Jong CD&V veilt de echte cowboyhoed die Dehaene droeg tijdens zijn rit in Texas, met de opbrengst die volledig wordt doorgestuurd naar De Warmste Week [1]. De hoed werd door de familie Dehaene aan de jongerenpartij geschonken en is een van de meest herkenbare attributen uit de recente Belgische politieke geschiedenis [1]. De veiling start op 8 december 2025 via 2dehands.be, en Jong CD&V-voorzitter Bram Van Hecke noemt het een unieke kans voor politieke verzamelaars, al waagt hij geen voorspelling over de eventuele opbrengst [1]. De huidige waarde van de hoed blijft onduidelijk, maar het doel is duidelijk: een paar duizend euro winnen, terwijl een bedrag onder de duizend euro wordt beschouwd als een ontgoocheling [1]. De AI-gegenereerde Dehaene in de video wordt daarmee niet alleen gebruikt voor propaganda, maar ook als visueel middel om de veiling te versterken en herinneringen aan een legende levend te houden [2].
De ethische dilemma’s van digitale reproductie in de politiek
Het gebruik van AI om een overleden politieke figuur opnieuw in het publiek te brengen roept ernstige ethische vragen op. Dr. Lina Van den Berg, ethici aan de KU Leuven, omschrijft de campagne als ‘een gevaarlijke precedent in politieke voorlichting’ [2]. Zij waarschuwt dat het creëren van overtuigende digitale imitatie van publieke figuren, vooral nadat zij zijn overleden, de grens tussen feit en fictie aantast en het vertrouwen in democratische communicatie kan ondermijnen [2]. Er is geen duidelijk juridisch kader dat regelt hoe AI-gegenereerde content van overleden figuren mag worden gebruikt, en de Belgische Autoriteit voor de Media (ABM) heeft een evaluatie van de campagne gepland voor 10 december 2025, vijf dagen na de artikeldatum [2]. De uitkomst van deze evaluatie zal beslissend zijn voor de toekomst van dergelijke technieken in de Belgische politieke communicatie [2]. Tot die tijd blijft de juridische en ethische status van de AI-Dehaene onduidelijk [alert! ‘Geen juridische richtlijnen beschikbaar over gebruik van AI-gegenereerde overleden politieke figuren in campagnemateriaal’].
Praktische tips voor lezers om nepnieuws te herkennen
In een tijd waarin AI-imitatie van publieke figuren zo realistisch is dat zelfs experts kunnen twijfelen, is mediageletterdheid essentieel. Eerst: controleer de bron. Bij een video of audio uit een oude politieke campagne, vraag je af of de bron officieel is en of de video direct van een partijwebsite of een vertrouwde nieuwsbron komt [2]. Tweede: let op onnatuurlijke bewegingen. Hoewel AI-technologie voortdurend verbetert, kunnen kleine foutjes in oogbeweging, lippenbeweging of timing een aanwijzing zijn dat het gefakeerd is [2]. Derde: zoek de originele bron. Als een uitspraak wordt geclaimd van Jean-Luc Dehaene, zoek dan naar de oorspronkelijke video of transcriptie uit de periode waarin hij nog functioneerde [1]. Vierde: gebruik tools zoals reverse image search of audio fingerprinting om te controleren of een beeld of geluidsfragment al eerder is verschenen [2]. Vijfde: wees sceptisch bij emotionele of schokkende uitspraken die lijken te passen bij een bepaalde politieke agenda, vooral als ze uit een overleden figuur komen [2]. Het is cruciaal om niet alleen te geloven wat je ziet, maar te vragen: wie heeft dit gemaakt, waarom, en wat is de bewijslast [2].